Sadece bir gölgeydim; ama yine de beni tanıdı. Konuştum, dinledi. Sustum, fark etti. Kendi içindekinden, sanki diğer yarısından, insan tarafından, pek içten pek muzip bana seslendi. Elinde kâğıt, kalem; her hikâyesinde sonsuzluğun kapısına beni de resimledi. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Kalemindeki Kadınlar
She and Girls Dergisi, Moda Dergisi, Alışveriş Dergisi.
youtube.com/msemedya
Hüseyin Rahmi’nin romanlarında kadının dikkat çekici, çok özel bir yeri vardır. Yazar yaşadığı dönemde kadının toplum içinde sadece bir siluet, bir gölge olduğunu fark etmiştir ve bunu fark etmenin derin hüznüyle bakar ona. Bu hüznün altında yatan mizah ise insanın aklını alacak kadar etkileyici, çarpıcıdır. Eğitimli, eğitimsiz, cahil, kör cahil, zengin, fakir her kesimden her türlü kimlik ve etiketteki kadını, yaşadığı ortamdan, maruz kaldığı durumlardan soyutlamadan evvela insan olarak ele alır. Dışarıdaki hayatta herhangi bir varlık gösteremeyen, genellikle ev içindeki hâlleriyle karşımıza çıkan bu kadınların aile içi ilişkilerine ve baş etmek zorunda oldukları meselelere yine mizah penceresinden ince ve zarif bakışlar atar.
‘Bütün sinirlerinin düğümü dilinde toplanan kaynana çenesini iyice yormazsa rahat uyuyamazdı. Çaçoronluk onun için spor, kavga, küfür onun için bir alıştırmaydı. Kendi aklınca damadını mat ettikten sonra sevine sevine yatağına serildi.’ Deli Fliozof
‘Kadın dırıltılarını, bu sizin dünyaları karıştıran dedikodunuzu ölüm bile durduramıyor. Tanrı’ya sığındık elinizden yahu…’ Cadı
Ev dışına ancak zaruri durumlarda çıkabilen çıktığında da çarşaf, ferace gibi devrin koruyucu giysisi ile dolaşıp tanıyor dahi olsa bir erkeğe sokakta selam bile veremeyen kadınlar vardır hikâyelerinde…
‘’Oradaki işini bitirdikten sonra Piyer Loti’nin tasvirine uyan kalın peçesi altında, kimliğinden hiçbir şey seçilmez, yukarıdan aşağı simsiyah bir bilmece gibi sokağa çıktı. Billur Kalp
Hep kadınların aleyhine işleyen toplum yasaları, töreler… Kocasını seçemediği gibi istediği zaman da boşanamayan kadının yaşadığı eşitsizlik, dengesizlik… Hüseyin Rahmi bu eşitsizliğin kadın üzerinde yarattığı travmatik durumu da yine başarılı bir şekilde tespit edip ortaya koyar.
‘Anası Kartal ilçesine bağlı köylerin birindendi. Dokuz çocuğu beslemek için kocasıyla beraber tarla, harman işlerine rençberliğe gidiyordu. Bir gün gündelikçide bulunduğu bir tarlada ağrısı tuttu. Yanındakiler onu en yakın bir ahıra geçirdiler. Ali Bekir, Hazreti İsa gibi üç inekle bir eşeğin arasında dünyaya geldi.’ Muhabbet Tılsımı
‘’Benim yere batası erkek güruhundan, ta kadı ninemin ninesinden kalma çıkarılacak hınçlarım var.’’ Kaderin Cilvesi
‘Evlerinin kapısından içeri girer girmez o, misafirlikteki birincilik imtiyazını hemen kaybeder, kaynanasının, görümcesinin pek aşağısında hanımlılık hizmetçilik arasında bir aşağı dereceye indirilmek istenildiğini görürdü’. Can Pazarı
‘Her hastalık sıtmanın ta kendisidir. Sen de lakırdı sıtması var. Yedi gün yedi gece hiç lakırdı söylemeyeceksin. Ağzından dünya sözü çıkmayacak işitiyor musun kadın’. Toraman
‘ Fazıla’da servet kemirmek için yaratılmış inci dişler var.’ Utanmaz Adam
Romanlarında pek çok olayı kadınlar üzerinden anlatır; ve bu olaylara dahil olan kadınlar da sistemli bir eğitim, öğrenim görmemiş, muhakeme yeteneği olmayan cahil kişilerdir. Böylece toplumun öteki yarısını temsil eden bu kalabalığın değişmesi ve eğitilmesi gerekliliğine vurgu yapar. Bu kadınların hepsi şehirde yaşayan kadınlardır ama dış dünya ile bağlantıları zayıftır. Cahil olarak sınıflandırılan ve Hüseyin Rahmi’nin doğrudan eleştirdiği bu kadınlar için tek kurtuluş sistemli bir eğitim-öğrenimdir.
‘Hayriye Hanımın zihni, kısır anlayışının dar kubbesi altında döner, dolaşır, düşündükçe büsbütün aklı bulanır,gözleri kararır. Ucu bucağı gelmez bin türlü kuruntuların içinde acıların içinde akşamı eder.’ Şeytan İşi
Romanlarında kadınların bâtıl inançlar karşısındaki tutumuna da dikkat çeken Hüseyin Rahmi pek çok romanda eğitimsiz kadınların bu inançlar karşısındaki zayıf tutumlarını da göz ardı etmez. Fakat diğer taraftan eğitimli kadınları da bâtıl inançları büsbütün dışlayan bir tavır içinde göstermez. Eğitimlisinden eğitimsizine pek çok kadın romanlarda fal baktırırken, büyü yaptırırken veya büyü yapıldığına inanırken karşımıza çıkarlar.
Seksen hekimin tavsiyelerini bir kocakarının tandırname sözleri hükümsüz bırakıyordu. Hakka Sığındık
Saklı ya da örtülü değil; apaçık… Zaaflar, dengesizlikler… Kadının ama aslında insanın aynasındaki o yüzleri Hüseyin Rahmi’nin penceresinden tebessümle izleyip, yüzleşmek kendimizle; ne keyif…
Aydan Gündüz
