Dövme, günümüzden yüzyıllarca öncesine dayanan bir sanat dalıdır. İnsanların kendini ifade etmek için kullandıkları “simgesel” bir yoldur. Dövme ilk nasıl oluştu?
She and Girls Dergisi, Moda Dergisi, Alışveriş Dergisi.
Instagram Hesabımız
Dövme, “vücut derisinin iğne gibi sivri bir araçla çizilerek içine renk veren maddelerin konulması yoluyla yapılan çıkmaz yazı ya da resim” anlamına gelir. (TDK Türkçe Sözlük) Antropolojik ve sosyolojik olarak “dövme”, “çizgiler ve resimlerle deriyi süsleme âdeti” ya da “ilk (s)el topluluklarda dini inançlara bağlı olarak gelişen yüze ve vücudun birçok yerine damgalamak suretiyle bazı totem resimlerinin kazdırılması işlemi” olarak anlaşılmaktadır.
Yazı: Sıdıka Sarpen P.
Anadolu coğrafyasında yaşayan bazı topluluklarda bir geleneğin simgesi haline gelen dövme o topluluğun dikkat çeken işaretidir. Yapılan dövmeler kişilerin bir inanca dayanan bağlılığını, bir gruba olan aidiyetini veya sosyal kimlik ifadelerinin dışa vuran izleridir.
Dövme kişilerin bağlı bulunduğu aşiret, tarikat gibi inanç veya etnik grubu belirtmek için de kullanılmıştır. Dövme/dek, sessiz mesaj olarak da kullanılan içerdiği güzellik ve estetik kavramıyla bütünleşmiş kültürel zenginliklerdendir.
Günümüzde kendini ifade şekli haline gelen dövmeler, geçmişte farklı bir amaç için kullanılmaktaydı. Dini inançlar çevresinde gelişen dövme sanatı, yüzyıllar içinde değişim ve dönüşüme uğramıştır. Bir “moda” olarak bile görülebilmektedir.
Makyajınızın kalıcılığını arttırmanın ipuçları
Dövme, farklı kültürlerde değişik anlamlar taşıyordu. Hindistanlılar, Japonlar, Amerika Yerlileri ve Afrika’daki bazı kabileler dövmeyi bir süs olarak kullanırken Anadolu ve çevresinde yer alan kabillerin çoğu dövmeyi koruyucu bir güç olarak görmüştür. Vücutlarına yaptırdıkları dövmeler ile kötü ruhlardan ve hastalıklardan korunacaklarını, şans ve berekete kavuşacaklarını düşünüyorlardı.
Dünyanın bilinen en eski dövme; Alp Dağları’ndaki buzullar arasında 1991’de bulunan ve Ötzi olarak anılan mumyalaşmış erkeğin vücudundaki dövmelerdir. En eski dövme 5300 yıl önceye kadar gidiyor. Ötzi, buzullar arasında M.Ö. 3300 civarında donarak öldükten sonra buzullarla kaplanan bedeni bozulmadan kalabilmiştir.
Ötzi’nin elbiseleri, ayakkabıları ve torbasındaki bitkisel ilaçları günümüze ulaştığı gibi vücudunda da 61 adet dövme olduğu görülmüştü. O dönemlerde, dövmenin günümüzdeki gibi görsel amaçlı olmadığı biliniyor. Ötzi’nin dövmelerinin bel, bilek, dirsek, ayak bileği ve dizde olduğu belirlendi.
Dövme insanlığın var olduğu günden beri, Mezopotamya, Mısır, Kuzey ve Orta Avrupa, Amerika, Yunanistan, Anadolu, Asya, Okyanusya ve Japonya olmak üzere dünyanın dört bir tarafına yayılmış tüm kültürlerde kendini çeşitli şekil ve motifler ile yüzyıllarca sürdürülen bir gelenek olmuştur. Dövme MÖ 1400 yıllarında Tevrat (Musevilerin kutsal kitabı)’da Roma ve Yunan dönemi bilginleri ve tarihçilerince günümüze kadar gelmiş olan el yazmalarından görülmüştür.
Dünyanın ilk (bilinen) kadın dövme sanatçısı Maud Wagner’dir.
Maud Wagner (daha sonra Stevens) 1877’de Kansas’ta doğdu. Sanat kariyerine bir sirk için trapez sanatçısı başladı. 1904’te Gus Wagner ile tanıştı, Amerika’daki en dövmeli erkeklerden biri olarak bilinirdi. Gus, Maud’a dövme yapmayı öğretti. Maud, ilkel ve geleneksel olarak bilinen “el yapımı” teknikle dövme yapmaya başladı.
Mürekkeple ıslatılmış iğneyi deriye batırma yoluyla kullanılan bu teknik çok can yakıcıydı. Bu eski teknikler dövme yapmak için, dünyadaki eski kabileler tarafından da kullanılırdı. Gus, Maud’a dövme yapmayı öğretirken, onun vücudunu da dövmeyle kaplamayı ihmal etmedi. Böylece “dünyada en çok dövmesi olan kadın şovu” için bir cazibe haline geldi.
Binlerce yıllık tarihi olan dövme konusunda dövme sanatçıları ne düşünüyor? Böyle bir mirasın temsilcileri olduklarının farkında olarak mı bu sanatı ya da modayı devam ettiriyorlar, yoksa kendileri yaptıkları işten gizli bir keyif mi alıyorlar? Dövme sanatçısı olan Erman Karakaya ile kısa bir röportaj gerçekleştirdik, keyifli okumalar.
